رشد قیمت برای محصولات خودروسازان در حالی بار دیگر مشتریان بازار خودرو را غافلگیر کرده است که از نظر کارشناسان بزرگ‌ترین دستاورد اعلام قیمتها، خروج بازار از بلاتکلیفی است که برای ماه‌ها مشتریان را در انتظار نگاه داشته بود.
اما با توجه به قیمت‌های اعلام شده از سوی شورای رقابت که نتیجه فرمول جدید تعیین قیمت و مذاکرات یک ماهه خودروسازان و این شورا بر سر قیمت‌های نهایی است، به‌نظر می‌رسد روشن شدن تکلیف بازار برای مشتریان کمی گران تمام شده است. حال با توجه به اعلام قیمت‌های نهایی از سوی شورای رقابت و اجرای آن از سوی خودروسازان، این سوال مطرح است که با افزایش قیمت خودرو در کارخانه، فاصله قیمتها در بازار و کارخانه کاهش پیدا خواهد کرد؟
از سوی دیگر با توجه به افزایش قیمتها ، بار دیگر انتظار مشتریان برای رشد کیفیت محصولات خودروسازان اوج خواهد گرفت، به این ترتیب سوال دیگری که مطرح می‌شود این است که افزایش قیمت‌هایی که به تازگی بر خودروهای داخلی اعمال شده است، چه تاثیری بر کیفیت خواهد داشت؟
چنین سوالی یکبار دیگر و زمانی که قیمت خودرو در ماه‌های پایانی سال 91 با رشدی ناگهانی همراه شد، از سوی مشتریان مطرح شد. حال با توجه به اینکه این‌بار شورای رقابت شرط کیفیتی هم برای افزایش قیمت خودروسازان گذاشته است این سوال بیش از پیش خودنمایی می‌کند.
رشد کیفیت محصولات خودروسازان با وجود قیمت‌های فعلی در حالی تبدیل به یکی از جدی‌ترین مطالبات مشتریان شده است که بعد از جهش تاریخی قیمت خودرو در انتهای سال 91، کیفیت محصولات خودروسازان نه تنها رشدی به خود ندید؛ بلکه با کاهش هم مواجه شد. خودروسازان در پاسخ به چرایی افت کیفیت تولیداتشان در شرایطی که قیمتها رشد پیدا کرده بودند، تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه صنعت خودرو را از دلایل اصلی این افت کیفیت عنوان می‌کردند.
حال هرچند تحریم‌های بین‌المللی علیه صنعت خودرو با شدت کمتری نسبت به قبل جریان دارد، اما به‌نظر می‌رسد خودروسازان برای ارتقای کیفیت محصولات خود با توجه به تکنولوژی روز دنیا (آن‌طور که مورد انتظار مشتریان است) به‌دنبال شرایط ایده‌آل‌تری هستند. بر همین اساس یک مدیر ارشد صنعت خودرو کیفیت را مجموعه‌ای از عوامل مختلف می‌داند که قیمت تنها می‌تواند یکی از ابعاد آن را پوشش دهد. این مدیر ارشد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: کیفیت خودروهای تولیدی با کیفیت تولیدات قطعه‌سازان ارتباط مستقیم دارد، اما با توجه به تحریم‌ها، در بسیاری از موارد قطعه‌سازان برای تامین مواد اولیه با مشکل مواجه بودند. مشکلات ناشی از تحریم‌ها در شرایطی کار را برای قطعه‌سازان دشوار کرده بود که پرداخت مطالبات قطعه‌سازان از سوی خودروسازان، به کندی به پیش می‌رفته است.
اما با وجود اهمیت استراتژیک که صنعت قطعه در کیفیت خودرو دارد، با افزایش قیمتها شرایط قطعه‌سازان برای حرکت به سمت داشتن تولیداتی کیفی تغییر خواهد کرد؟
دبیر انجمن قطعه‌سازان در پاسخ به این سوال، به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: درست است که قیمت با کیفیت ارتباط مستقیم دارد، اما با این میزان افزایش قیمت، خودروسازان شاید بتوانند مشکلات خود را پوشش بدهند، ضمن اینکه قیمت قطعات برای مدت‌های زیادی از سوی خودروسازان ثابت بوده است.
این پاسخ ساسان قربانی، حاکی از ناامیدی قطعه‌سازان برای داشتن سهمی از افزایش قیمتها است، خصوصا زمانی که این پاسخ قربانی را در کنار مطالبات طولانی‌مدت قطعه‌سازان از خودروسازان قرار می‌دهیم.
اما به غیر از کیفیت، مساله دیگری که با افزایش قیمتها مهم به نظر می‌رسد، کاهش فاصله قیمت‌های کارخانه با بازار است. بعد از اعلام قیمتها از سوی شورای رقابت، فاصله قیمت برخی محصولات در کارخانه با قیمت‌های بازار، بسیار کاهش یافت و به یکدیگر نزدیک شد، اما آیا این کاهش فاصله قیمت‌های کارخانه و بازار حفظ خواهد شد؟
سوال دیگری که با توجه به یکی از شروط شورای رقابت برای افزایش قیمتها مطرح می‌شود، این است که با توجه به فاصله 4 میلیون تومانی قیمت برخی محصولات در کارخانه و بازار، خودروسازان چه برنامه‌ای برای حذف این فاصله دارند؟
قربانی در پاسخ به این سوال می‌گوید: طبیعتا خودروهایی که شکاف قیمتی بیشتری نسبت به سایر محصولات دارند، بار دیگر با افزایش تقاضا در بازار همراه می‌شوند، این تقاضا می‌تواند از سوی مشتریان عادی بازار باشد یا از سوی دلال‌ها بنابراین خودروسازان باید بتوانند با افزایش عرضه این دست محصولات، فاصله قیمت کارخانه و بازار را کم کنند.
تفاوت قیمت خودروهای داخلی و خارجی
اما اگر قیمت‌های جدید خودروهای ساخت داخل را با ارز حدود سه هزار و 100 تومانی معادل‌سازی کنیم، چه نوع خودروهای خارجی را صرف نظر از کیفیت آنها در مقایسه با خودروهای داخلی می‌توان خریداری کرد.
براساس اعلام شورای رقابت، خودروهای پژو پارس، پژو 405، پژو 206، پژو 206 صندوقدار، رانا، سمند، سمند سورن، ام.وی.ام 530، و ام.وی.ام 315 ، با قیمت هایی بین 30 میلیون و 300 هزار تومان تا 43 میلیون و 200 هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. قیمت‌های یاد شده معادل 9 هزار و 774 دلار تا 13 هزار و 900 دلار هستند. نیسان ورسا مدل 2015، با جم موتور 1600 سی سی، قدرت 109 اسب بخار، مصرف سوخت 8/7 لیتر در 100 کیلومتر و دارای 6 دنده، خودرویی است که با قیمتی معادل 11 هزار و 900 دلار عرضه می‌شود که برابر با میانگین قیمتی است که برحسب دلاربرای خودروهای داخلی در نظر گرفتیم.
شورلت اسپارک مدل 2014 نیز با حجم موتور 1200 سی سی، قدرت 84 اسب بخار، مصرف سوخت 2/7 لیتر در 100 کیلومتر و 6 دنده به قیمت 12 هزار و 170 دلار در بازارهای جهانی عرضه می‌شود. میتسوبیشی میراژ مدل 2014 با حجم موتور 1200 سی‌سی، قدرت 74 اسب بخار، مصرف سوخت 8/6 لیتر در 100 کیلومتر و 6 دنده به قیمت 12 هزار و 990 دلار و اسمارت فورتو مدل 2014 با حجم موتور 1000 سی‌سی، قدرت 70 اسب بخار، مصرف سوخت 4/7 لیتر در 100 کیلومتر و 6 دنده به قیمت 13 هزار و 270 دلار به مشتریانش عرضه می‌شود.
همچنین خودروی کیا ریو مدل 2014 با حجم موتور 1600 سی‌سی، قدرت 138 اسب بخار، مصرف سوخت 6/7 لیتر در 100 کیلومتر و 6 دنده به قیمت 13 هزار و 900 دلار و فورد فیستا مدل 2014 با حجم موتور 1600 سی‌سی، قدرت 120 اسب بخار، مصرف سوخت 5/6 لیتر در 100 کیلومتر و 7 دنده به قیمت حدود 14 هزار دلار در بازارهای جهانی در دسترس مشتریان خود قرار می‌گیرد.
شورلت سونیک با حجم موتور 1400 سی‌سی، قدرت 138 اسب بخار، مصرف سوخت 7 لیتر در 100 کیلومتر و 7 دنده در حدود 14 هزار و 170 دلار قیمت دارد و تویوتا یاریس که در بازار داخل کشور نیز خرید و فروش می‌شود، باحجم موتور 1500 سی‌سی، قدرت 106 اسب بخار، مصرف سوخت 6/7 لیتر در 100 کیلومتر و 5 دنده قیمتی برابر با 14 هزار و 430 دلار دارد. هیوندا اکسنت نیز با حجم موتور 1600 سی‌سی، قدرت 138 اسب بخار، مصرف سوخت 4/7 لیتر در 100 کیلومتر و 7 دنده به قیمت حدود 14 هزار و 600 دلار در اختیار خریداران قرار می‌گیرد. حال با توجه به سطح قیمت این دست خودروها، به نظر می‌رسد بحث کیفیت و قیمت خودروهای داخلی بیش‌از‌پیش مطرح شود. در نهایت اگرچه خودروسازان داخلی در مقابل واردات خودرو مصونیت دارند، اما چنانچه تعرفه واردات خودرو مانع ورود این خودروها نشود، مشتریان حاضر به خرید خودروهای تولید داخل با کیفیت و تنوع فعلی خواهند بود؟