این در حالی است که یکی از مشکلات کنونی خودروها سنگینی و آسیب‌پذیر بودن بعضی قطعات است که با تکیه بر فناوری‌های جدید نانو این مشکل حداقل در کشورهای صنعتی رفع شده است. حال این پرسش مطرح می‌شود که چند درصد خودروسازان و قطعه‌سازان داخلی به این سمت حرکت کرده و دلیل همه‌گیر نشدن آن در این صنعت چیست؟
نانوکامپوزیت‌ها در صنعت قطعه
احمدرضا رعنایی، نایب‌رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی کشور درباره مزایای فناوری نانوکامپوزیت‌ها در صنعت
خودرو گفت: بعضی از مواد کامپوزیتی که در بدنه
خودرو طراحی و استفاده می‌شود، آن را در مقابل ضربه و شکسته شدن 5 برابر از فلز مقاوم‌تر می‌کند و اینگونه نیست که با سبک‌تر شدن خودروها مقاومت آنها کاهش یابد بلکه به اندازه‌ای محکم و مقاوم هستند که حتی با ضربه‌ای که به فلز زده می‌شود و آن را نافرم می‌کند نیز هیچ آسیبی به محصولات کامپوزیتی وارد نمی‌شود.
او افزود: خودروسازان در دنیا آرام‌آرام در حال حرکت به این سمت هستند و اروپایی‌ها و امریکایی‌ها نیز در این صنعت جزو برترین‌های دنیا هستند. پیش از هر کاری آزمایش‌های لازم برای ایمنی محصولات انجام شده و سپس به تولید انبوه آن می‌پردازند زیرا سلامت مردم در درجه نخست اهمیت برای آنها قرار دارد و برای اینکه تولیدات آنها سلامت لازم را داشته باشند بعد از گذراندن آزمون‌های متعدد اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند.
نایب‌رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازی کشور گفت: نانوکامپوزیت‌ها جایگزین مواد فلزی می‌شوند تا
خودرو در مقابل آسیب و ضربه، در تصادف‌ها و واژگونی به هر دلیلی، ایمنی بیشتری داشته باشد.
رعنایی در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر این فناوری تاچه اندازه در ساخت
خودرو و قطعات آن در کشور استفاده می‌شود، بیان کرد: شاید برخی صنعتگران از این فناوری استفاده کنند اما این رویه محدود بوده و عمومی نیست. مخازن گاز سی‌ان‌جی که ابتدا با فلز ساخته و وارد بازار می‌شد امروز در کارخانه‌ای در استان سمنان در حال ساخت با فناوری نانوکامپوزیت است.
او درباره مقاومت این فناوری نیز توضیح داد: فشاری بالاتر از فشار گاز وجود ندارد و کامپوزیت تاکنون به خوبی آزمون‌ها را پشت‌سر گذاشته و هیچ حادثه‌ای دربرنداشته است. در نتیجه مقاومت این قطعه (مخزن سی‌ان‌جی) با این مواد، بیشتر شده بنابراین در صنایع مختلف دنیا در حال استفاده است.
رعنایی در نهایت گفت: خودروسازان داخلی تا حدودی استفاده از این فناوری را آغاز کرده‌اند و در حال همگن کردن خود با فناوری‌های روز دنیا هستند.
فناوری کامپوزیتی و کاهش سوخت
در ادامه سراغ محمدحسن عصارحسینی، تولیدکننده کپسول‌های سی‌ان‌جی در کشور رفته و چند و چون کاربری این فناوری را در مخزن‌های گاز از وی جویا شدیم. این فعال صنعت قطعه درباره تفاوت این فناوری و مزیت‌های آن نسبت به کپسول‌های قدیمی (فلزی)گفت: مخازن زیرفشار که مخزن سی‌ان‌جی یکی از آنهاست، از گذشته به دلیل تنش‌های درونی با فولادهای خاصی ساخته شده که این امر منجر به سنگینی قطعه و به وجود آمدن مشکلاتی در فرآیند ساخت و بروز حادثه می‌شد.
او گفت: در گذشته در صنعت
خودرو از نسل یک و مخزن‌های فلزی استفاده می‌شد اما از آنجا که وزن در این صنعت و بعضی صنایع دیگر مانند هواپیماسازی و تلفن همراه گزینه مهمی است، با پیشرفت‌های خاصی که در علوم مواد شیمیایی به وجود آمد در نتیجه این صنعت به این سمت حرکت کرد و با استفاده از امکانات آن وزن
خودرو را کاهش داده که در نهایت منجر به کاهش مصرف سوخت شد.
این تولیدکننده مخزن‌های سی‌ان‌جی کامپوزیتی در ادامه به نسل‌های مختلف کپسول‌ها اشاره کرد و گفت: در طول سال‌های مختلف نسخه‌های گوناگونی از این فناوری وارد بازار شد که امروز آخرین فناوری مربوط به نسل چهارم و تمام کامپوزیت بوده و کارخانه گروه تولیدی صنعتی‌سازان نیز در حال تولید نسل چهارم این نوع کپسول‌هاست.
عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد
عصارحسینی در ادامه به تاثیر تحریم‌ها و خودکفایی به لحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در این کارخانه اشاره کرد و گفت: در سال 89 به‌دلیل تحریم‌ها ورود این فناوری ممنوع بود و امروز نیز به نوعی این ممنوعیت وجود دارد زیرا کاربری‌های متفاوتی دارد که تیمی متشکل از 20 نفر در بحث تحقیق و توسعه (R&D) تشکیل شد و با کارشناسانی به‌طور میانگین با پیشینه 15 سال در 2 سال کل دانش فنی این فناوری را به‌دست آوردیم و خط تولید در داخل طراحی و ساخته شد. در نتیجه فناوری این خط و دانش فنی آن اعم از سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و ساخت ماشین‌آلات و تولید محصول نهایی به طور کامل بومی است به‌طوری که این روند باعث شد تا در سال 91 در جشنواره «علم تا عمل» جزو 10 طرح برتر ملی شناخته شود.
این کارآفرین در صنعت قطعه افزود: در سال 91 این خط به بهره‌برداری رسید اما از آنجا که متاسفانه کشور با مشکلات اقتصادی روبه‌رو بود، صنعت
خودرو ظرفیت تولید سی‌ان‌جی خود را به شدت کاهش داد در نتیجه خودروسازان داخلی به سمت استفاده از این فناوری حرکت نکردند.
وی در ادامه به
قیمت این مخازن اشاره کرد و گفت:
قیمت این مخازن 2/5 برابر مخازن تمام فلزی است و شاید یکی از دلایلی که خودروساز به این سمت حرکت نکرده، همین امر بود.
او تصریح کرد: تفاوت وزن نسل چهارم این مخازن با نسل نخست، حدود 12 تا 14درصد صرفه‌جویی سوخت است به‌طوری‌که پیمودن مسافت یکصد هزار کیلومتری با یک تاکسی در مدت یک سال، از محل صرفه‌جویی سوخت،
قیمت آن را صفر می‌کند اما این امر آنگونه که باید از سوی خودروسازان دیده نشده و منجر به این شد که از این فناوری استقبال نکنند و مخازن تولید هنوز با فناوری نسل نخست در خودروهای داخلی نصب می‌شود.
این فعال صنعت قطعه ادامه داد: امروز بعد از برداشتن تحریم‌ها وقتی استفاده از فناوری نانوکامپوزیت‌ها را به خودروسازان پیشنهاد می‌دهیم به خط قرمز قیمت‌های خود اشاره می‌کنند. بنابراین با وجود مکاتبات و مذاکرات زیادی که در این امر انجام شده، هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم. بنابراین با راه‌اندازی این خط تنها برای یک سلسله صنایع خاص با ظرفیت 5درصدی در حال فعالیت هستیم.
وی اظهار امیدواری کرد که 95درصد ظرفیت باقی مانده به زودی مورداستفاده قرار گیرد زیرا ظرفیت تولید این کارخانه 100هزار مخزن در سال است اما تنها یک‌هزار و 200 مخزن در سال 94 تولید شده است.
ظرفیت خالی 95درصدی و صادرات
عصارحسینی در پاسخ به این پرسش که آیا نمی‌توان این ظرفیت 95درصدی را به بخش صادرات اختصاص داد، گفت: تا پیش از تحریم‌ها در بحث صادرات با ایتالیا مذاکراتی انجام شد اما به دلیل اعمال شدید تحریم‌ها به نتیجه‌ای نرسیدیم که امیدواریم این کار در آینده دوباره از سرگرفته شود تا بتوانیم از این ظرفیت در بخش صادرات استفاده کنیم زیرا مخزن سی‌ان‌جی با این فناوری در هیچ یک از خودروهای داخلی استفاده نمی‌شود.
او همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا راهکاری برای کاهش
قیمت تمام شده وجود دارد، گفت:
قیمت تمام شده تولید داخل 40درصد از
قیمت جهانی آن ارزان‌تر است زیرا
قیمت جهانی در حدود لیتری 13 یورو است در حالی که
قیمت تولید داخل لیتری 8 دلار است.
این تولیدکننده مخزن سی‌ان‌جی در ادامه گفت: در این راستا و درباره مزیت‌های استفاده از این کپسول‌های ساخته شده با فناوری کامپوزیتی با وزارت نفت مکاتبه شد زیرا آنها می‌توانند برای سیستم حمل‌ونقل عمومی مانند تاکسی‌ها و آژانس‌ها یارانه مابه‌تفاوتی را بپردازند و مخازن نسل یک را با مخازن نسل چهارم تعویض کنند که در مدت یک سال از محل سوخت، این مابه‌تفاوت صفر می‌شود و در باقی سال‌ها این وزارت نفت است که سود خواهد کرد.
وی درباره این کپسول‌های فناوری شده نیز گفت: اگر مقایسه‌ای بین وزن و حجم نسل نخست و چهارم داشته باشیم، مخزن‌های نسل نخست دارای وزن و حجم 1/2 هستند که در نسل چهارم به 0/25تا 0/35رسیده است و اگر مخزن یک صد لیتری در نسل نخست 120کیلوگرم وزن داشت در نسل چهارم ماکزیمم 30کیلوگرم شده است، بنابراین صرفه‌جویی سوخت از محل سبکی وزن اتفاق می‌افتد. البته این مخازن برای صنف آتش‌نشانی که مخزن اکسیژن را با خود حمل می‌کنند و برای غواصان در نیروی دریایی می‌تواند مصرف داشته باشد.
عصارحسینی در پایان گفت: در حال مذاکره هستیم و قرار است به کمک یک خودروساز داخلی برای
خودرو سنگین اروپایی که تولید داخلی دارند کپسول سی‌ان‌جی تامین شود که امیدواریم در آینده‌ای نزدیک به نتیجه برسیم و این اتفاق خوب در صنعت قطعه کشور رخ دهد تا بتوانیم از ظرفیت 100درصدی خود استفاده کنیم که سود آن برای کل اقتصاد کشور خواهد بود.
قیمت تمام‌شده شاید چشم اسفندیار برای صنعت
خودرو کشور باشد زیرا پایین آمدن توان
خرید در جامعه منجر به این مسئله شده است تا در استفاده از فناوری‌های روز دنیا نتوانیم در درازمدت فکر کنیم و ناچار هستیم تنها به برنامه‌های کوتاه‌مدت بسنده کنیم.